پژوهشی بر ضریح های امام رضا (ع) در موزه آستان قدس رضوی از منظر طرح، نقش، کتیبه و مفاهیم آن

چکیده: احترام و علاقه قلبی شیعیان از دیرباز بر خاندان پیامبر اسلام (ص) آشکار بوده است، همانا این احترام در محل دفن این بزرگـواران با قـرار دادن صـندوقی چـوبین و یا ضـریحی نمـایان مـی گشته است که این امر زیارت ولی مـدفـون را بر زواران راحـت تر و آسان تر می نماید. مضجع شریف امام رضا(ع) از حدود دویست سال پس از شهادت ایشان به بعد مزین به سنگ قبر و صندوق قبر های متفاوتی از جنس سنگ و چوب می شود. اما از زمان صفویان صندوق قبر ها به فرمی به شکل ضریح تغییر پیدا می کند و در دوره نادرشاه ضریح چوبی به ضریحی فولادی تبدیل می شود. تغییر مواد ساخت ضریح از چوب به فلز رشدی چشمگیر بود تا در دوره های بعدی شاهد ایجاد ضریح های فلزی ساده و ضریح هایی با اسکلت چوب و پوشش ورق طلا و نقره را داشته باشیم. ضریح چهارم امام رضا(ع) که به علت وجود ورق طلا و نقره برای پوشانندگی سطح چوب به ضریح شیر و شکر معروف است، اوج ساخت ضریح در 50 سال گذشته می باشد. این ضریح که تمام اجزای یک ضریح را داراست با کتیبه های موجود و تزئینات خاصش مواردی را در امر ضـریح سازی روشـن می سازد که در این پژوهش به آن پرداخته شده است. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی انجام شده و جمع آوری اطلاعات و تصاویر، به صورت میدانی و کتابخانه ای بوده است. کلمات کلیدی: ضریح، تزئینات، کتیبه، هنر شیعی.